Τι είναι το πρόγραμμα LEADER
Η Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER (Liaisons Entre Actions de Développement de l’ Economie Rurale – Δεσμοί μεταξύ δράσεων για την ανάπτυξη της οικονομίας του αγροτικού χώρου) ξεκίνησε στην Ελλάδα το έτος 1991, όπως και σε όλη την Ευρώπη, και αποτέλεσε την αρχή μιας νέας προσέγγισης στην πολιτική της αγροτικής ανάπτυξης, καθώς επιδίωξε την προώθηση μιας ολοκληρωμένης και πολυτομεακής ανάπτυξης της υπάιθρου, ενώ παράλληλα δόθηκε η ευκαιρία στις τοπικές κοινωνίες να σχεδιάσουν και να επιλέξουν οι ίδιες τον τρόπο και τη “διαδρομή” ανάπτυξής τους.
Η πρωτοβουλία CLLD/LEADER έχει τα εξής χαρακτηριστικά, τα οποία και τη διαφοροποιούν από τα άλλα «mainstream» προγράμματα:
- Υλοποιείται μέσω Τοπικών εταιρικών σχέσεων Δημόσιου-Ιδιωτικού τομέα, των λεγόμενων Ο.Τ.Δ. (Ομάδες Τοπικής Δράσης)
- Οι Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης σε τοπική βάση σχεδιάζονται από κοινού και προορίζονται για χωρικά προσδιοριζόμενες περιοχές (περιοχές εφαρμογής) ο πληθυσμός των οποίων κυμαίνεται μεταξύ 10.000-150.000 κατοίκων.
- Εφαρμογή καινοτόμων προσεγγίσεων καθώς και έργων συνεργασίας.
- Δικτύωση των τοπικών εταιρικών σχέσεων.
- Προσέγγιση εκ των κάτω προς τα επάνω με λήψη αποφάσεων για τις Ο.Τ.Δ. όσον αφορά την εκπόνηση και την εφαρμογή μιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης.
- Πολυτομεακό σχεδιασμό και υλοποίηση της στρατηγικής με βάση την αλληλεπίδραση μεταξύ των φορέων και των διαφόρων τομέων της τοπικής οικονομίας.
Έμφαση δίνεται σε έργα που συμβάλουν στην ενίσχυση της καινοτομίας και των καινοτόμων παρεμβάσεων για:
- ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας, της πολιτιστικής κληρονομιάς ή της τοπικής οικονομίας,
- βελτίωση της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας και αύξηση της επισκεψιμότητας,
- ενίσχυση της διαφοροποίησης και των ενεργειών συνεργασίας, καθώς και ανάδειξη της προστιθέμενης αξίας των τοπικών προϊόντων,
- δημιουργία θέσεων απασχόλησης για τη μείωση της ανεργίας,
- μείωση της κάθε μορφής μετανάστευσης,
- εισαγωγή πρακτικών για την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής,
- ενίσχυση δράσεων για την αντιμετώπιση της φτώχιας, των κοινωνικών ανισοτήτων και της κοινωνικής απομόνωσης και υποστήριξη των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων,
- περιβαλλοντική αναβάθμιση των περιοχών εφαρμογής και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας – έργα με σκοπό τη βελτίωση της διαβίωσης του τοπικού πληθυσμού.
Οι παρεμβάσεις δημοσίου χαρακτήρα συμβάλουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, για την επίτευξη των στόχων της εγκεκριμένης τοπικής στρατηγικής.
Οι παρεμβάσεις ιδιωτικού χαρακτήρα συμβάλουν στην ανάπτυξη του δευτερογενή και τριτογενή τομέα της τοπικής οικονομίας, για την επίτευξη των στόχων της εγκεκριμένης τοπικής στρατηγικής, είναι σύμφωνες με τα όσα προβλέπονται στο τοπικό πρόγραμμα και έχουν επιχειρηματικό χαρακτήρα
Τι είναι το CLLD/LEADER
Μετά την παρέλευση τεσσάρων (4) Προγραμματικών Περιόδων και την αντίστοιχη υλοποίηση τεσσάρων προγραμμάτων Leader (LEADER I, LEADER II, LEADER + και Άξονας 4-Leader) στις αγροτικές περιοχές της Ελλάδας, τα οποία επέφεραν σημαντικά αποτελέσματα, η πρωτοβουλία Leader έχει προσεγγίσει πια ένα αξιόλογο επίπεδο ωριμότητας. Κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020 (παρατείνεται μέχρι το έτος 2023) συνεχίζει να εφαρμόζεται διατηρώντας το βασικό χαρακτηριστικό της, δηλαδή τον από κοινού σχεδιασμό (εκ των κάτω προς τα επάνω προσέγγιση) της τοπικής στρατηγικής, ενώ παράλληλα δίδεται για πρώτη φορά η δυνατότητα της πολυταμειακής προσέγγισης (CLLD) και της διεύρυνσης των περιοχών εφαρμογής, με διατήρηση των καινοτόμων προσεγγίσεων.
Το «CLLD», από τα αρχικά του «COMMUNITY-LED LOCAL DEVELOPMENT», δηλαδή, «Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων», είναι η μέθοδος σχεδιασμού και υλοποίησης αναπτυξιακών στρατηγικών βασισμένη στην προσέγγιση LEADER-«εκ των κάτω προς τα άνω» (bottom-up), η οποία ισχύει για την περίοδο 2014-2020 και αποτελεί το πιο πρωτοποριακό στοιχείο, διότι προβλέπει την από κοινού εφαρμογή των 4 ταμείων, δηλαδή:
- Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)
- Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ)
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ)
Η κάθε ΟΤΔ μπορεί να επιλέγει Θεματικές Κατευθύνσεις, οι οποίες ενδεικτικά μπορούν να αφορούν τα παρακάτω:
- Τη διασύνδεση τομέων και οικονομικών παραγόντων.
- Την υποστήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας και την ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας.
- Την υλοποίηση κοινωνικών δράσεων για την επίτευξη κοινωνικής συνοχής και την καταπολέμηση της φτώχειας.
- Την προώθηση της συμμετοχής, της συνεργασίας, της δικτύωσης και της ανταλλαγής τεχνογνωσίας μεταξύ διαφορετικών περιοχών, εταίρων και κρατών.
- Την ενίσχυση δράσεων και παρεμβάσεων για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.
- Τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και ποιότητας ζωής του τοπικού πληθυσμού.
- Την ενίσχυση της καινοτομίας και των καινοτόμων παρεμβάσεων.
- Τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας αλλά και ειδικότερα τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της αλυσίδας αξίας του αγροδιατροφικού τομέα.
- Την εισαγωγή πρακτικών για την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής
Το τοπικό πρόγραμμα CLLD/LEADER στη Χαλκιδική
Η ΟΤΔ-ΑΝΕΤΧΑ ΑΕ, μετά από την ανάλυση του αναπτυξιακού προφίλ του νομού και τη πραγματοποίηση πολλών εκδηλώσεων διαβούλευσης με τον τοπικό πληθυσμό και τοπικούς φορείς, διαμόρφωσε τον τοπική αναπτυξιακή στρατηγική η οποία διακρίνεται στις εξής έξι (6) Θεματικές Κατευθύνσεις:
Βασική Θεματική Κατεύθυνση της τοπικής αναπτυξιακής στρατηγικής, είναι:
- Η ΒΕΛΤΙΩΣΗ Της ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Της ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΌΝΤΟΣ, με προτεραιότητες την ποιοτική αναβάθμιση, τη διαφοροποίηση με την ενίσχυση εναλλακτικών μορφών τουρισμού, και την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 1 – «ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ»)
Δευτερεύουσες Θεματικές Κατευθύνσεις της τοπικής αναπτυξιακής στρατηγικής, είναι:
- Η ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ, με άξονες την αύξηση της παραγόμενης προστιθέμενης αξίας, τη στροφή του προς την κατεύθυνση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, τον εμπλουτισμό της τοπικής αλυσίδας αξίας, και την ισχυροποίηση των δεσμών του με την τοπική τουριστική αγορά (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 2 – «ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΗ»)
- Η ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ, μέσα από τη δημιουργία και βελτίωση κοινωνικών υποδομών και υποδομών περιβάλλοντος (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 3 – «ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ»)
- Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ – ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ, μέσα από την υποστήριξη των πολιτιστικών φορέων για τη διοργάνωση εκδηλώσεων πολιτισμού και την εν γένει δημιουργία, ανάδειξη, βελτίωση και αξιοποίηση του πολιτιστικού πλούτου και υποδομών (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 4 – «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ»)
- Η ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, μέσα από την ενίσχυση διαφοροποιημένων επενδύσεων και την εισαγωγή στοιχείων καινοτομίας στα τοπικά παραγωγικά συστήματα (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 5 – «ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ»)
- Η ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ/ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ της περιοχής, με στόχο την παράκτια ανάπτυξη (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 6 – «ΑΛΙΕΙΑ»)
Στα πλαίσια αυτών, προβλέπεται η υλοποίηση παρεμβάσεων τόσο δημοσίου όσο και ιδιωτικού χαρακτήρα, όπως:
- Ενίσχυση υποδομών και υπηρεσιών,
- Υποστήριξη της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας,
- Υλοποίηση «άυλων» παρεμβάσεων σε σχέση με τη δικτύωση και την ανάπτυξη των τοπικών ικανοτήτων.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του τοπικού προγράμματος CLLD/LEADER στη Χαλκιδική είναι ο εξής:
| ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ | ||||
| ΤΙΤΛΟΣ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ | ΚΩΔΙΚΟΣ | ΣΥΝ. ΚΟΣΤΟΣ | ΔΗΜ. ΔΑΠ. | ΙΔΙΩΤ. ΣΥΜΜ. |
| ΜΕΤΡΟ 19 «ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜE ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (CLLD) – LEADER» ΠΑΑ 2014 -2020 | ||||
| Στήριξη υλοποίησης δράσεων των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων (CLLD/LEADER) | 19.2 | 8.801.023,32 | 5.520.000,00 | 3.281.023,32 |
| Στήριξη για την προπαρασκευή και την υλοποίηση της συνεργασίας (διακρατική και διατοπική) | 19.3 | 255.000,00 | 255.000,00 | 0,00 |
| Στήριξη για τις λειτουργικές δαπάνες και την εμψύχωση | 19.4 | 2.575.000,00 | 2.575.000,00 | 0,00 |
| ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΤΡΟΥ 19 ΠΑΑ 2014 -2020 | 11.631.023,32 | 8.350.000,00 | 3.281.023,32 | |
| ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΕΠΑΛΘ 2014 – 2020 | ||||
| Στήριξη για Προπαρασκευή | 4.1 | 0,00 | 0,00 | 0,00 |
| Εφαρμογή Τοπικής Ανάπτυξης με την Πρωτοβουλία των Τοπικών Κοινοτήτων | 4.2 | 2.648.974,36 | 1.905.000,00 | 743.974,36 |
| Δραστηριότητες Συνεργασίας | 4.3 | 45.000,00 | 45.000,00 | 0,00 |
| Δαπάνες Λειτουργίας και Συντονισμός | 4.4 | 0,00 | 0,00 | 0,00 |
| ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΑΛΘ 2014 -2020 | 2.693.974,36 | 1.950.000,00 | 743.974,36 | |
| ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ | 14.324.997,68 | 10.300.000,00 | 4.024.997,68 | |
